“Ben” ve “Öteki” tasavvuru, felsefe tarihi boyunca genişçe tartışılmış fakat bu topraklarda fazlaca deşilmemiş bir konudur. “Öteki” denilen şeyin “Ben”in oluşmasındaki en önemli etkene sahip olduğu anlatılsa da aslında bir de işin “Ötesi” vardır. Peki, öteki dediğimiz şey, yok edilmesi gereken yahut yok sayılması gereken bir şey midir? Yoksa o hep oralarda bir yerde sabit kalmaya mahkûm mudur?
Şu an Cumhurbaşkanlığı sözcülüğü yapan ve devlet başkanımız ile uzun yıllardır yakın çalışan İbrahim Kalın, son yayınladığı “Ben, Öteki ve Ötesi” isimli oldukça hacimli eserinde bu konuları tartışıyor. İnsan Yayınları tarafından güncellenerek ciltli baskısı da sunulan kitap, “İslam-Batı İlişkileri Tarihine Giriş” alt başlığına sahip.
Bu çalışma 10 ayrı bölümden oluşuyor ve aslında bu bölümlerin hatırı sayılır bir kısmı farklı zamanlarda yayımlanmış makaleler. İlk bölüm “İslam ve Batı: Kelimelerin Büyüsü” Burada Avrupa’nın kendisi tartışılıyor. Varlık sorunu ve Hristiyan kimliği üzerinde duruluyor. İkinci bölüm “İslam, Hristiyanlık ve Bizans: Teolojik, Siyasi ve Kültürel Meydan Okuma” ismini almış. Burada ilahiyat, İslam-Bizans ilişkileri ve medeniyetlerin geçişkenliği detaylıca ele alınmış durumda. Devam eden bölümler ise; haçlı seferleri, skolastik düşünce, Endülüs, Avrupa ve Türkler, modernliğe doğru, Avrupa Sömürgeciliği ve oryantalizm, kayıp medeniyetler ve islamofobi üzerine yoğunlaşıyor.
Diğer taraftan cumhuriyet tarihimiz boyunca tartışıp tüketemediğimiz Doğu-Batı meselesi bu kitapla daha anlamlı şekilde zihnimize yerleşiyor. Mustafa Özel’in de dediği gibi: “Ne Doğu, Doğu’dur artık; ne Batı, Batı. Bu ikisi artık birleşebilir! Kipling ve Peyami Safa’nın muhayyilesindeki Doğu-Batı’yı hâlâ merak edenler varsa İbrahim Kalın’ı okusunlar. Akıcı ve düşündürücü bir eser.”
(Ben, Öteki ve Ötesi, İbrahim Kalın, İnsan Yayınları, 560 sayfa, 18. Baskı Nisan 2018)
-Yusuf Temizcan
